Odpowiedzialność za swoje zachowanie

Żeby lepiej poznać dzisiejszy temat, spróbujemy przyjrzeć się mu na podstawie przykładów.

1 ▪️ Przyjaciółka wiele czasu poświęciła na szukanie przyczyny swojego zachowania. W końcu uzyskała pomoc i otrzymała diagnozę ADHD. Teraz, kiedy spóźnia się na spotkania, zawsze usprawiedliwia się swoją diagnozą.

2 ▪️ Tata miał trudne dzieciństwo, urodził się w rodzinie, w której doświadczał przemocy ze strony swojego ojca, a w domu nadużywano alkoholu. W trudnych sytuacjach przekrzykuje inne osoby, staje się agresywny. Powtarza, że tak ma, bo sam był bity w dzieciństwie.

3 ▪️ Kiedy partner przeżywa coś trudnego, zamyka się w sobie, próbuje oddalić się od swojej partnerki, odrzuca jej pomoc i próby nawiązania kontaktu. Izoluje się, ucieka od rozmowy, wychodzi z mieszkania, mówi, że wszystko jest okej. W dzieciństwie został nauczony, że ma radzić sobie sam i nie okazywać słabości. To jednak poróżnia ze sobą partnerów, partnerka czuje się odrzucona i niepotrzebna, a Ci mają inne oczekiwania co do sposobu radzenia sobie z kryzysem.

Sytuacje te opierają się na jednym schemacie – „mam usprawiedliwienie, więc tak już jest i nic się nie zmieni”. ❌

?? To, że masz diagnozę (np. ADHD) nie usprawiedliwia Twojego zachowania i nie zwalnia Cię z odpowiedzialności za nie, a także pracę nad nieadaptacyjnymi schematami. Możesz mieć diagnozę, ale to są jedynie czynniki, tworzące wzór Twoich zachowań, nie zaś definiujące Ciebie jako osobę. Nie jesteś swoją diagnozą, zatem możesz zmieniać i modelować swoje zachowanie.

?? Podobnie jest w sytuacji, w której doświadczenia z przeszłości były dla Ciebie trudne i równie ciężko jest się od nich uwolnić. To, co przeżyłeś może powodować cierpienie, jednak nie etykietyzuje Cię na resztę życia. Ojciec mógł być przemocowy, co nie oznacza, że TY jesteś agresywny, czy „naznaczony” wzorcami, które zaobserwowałeś w dzieciństwie. Świadomość swoich trudności to pierwszy krok do zmiany swoich nawyków.

?? Wypracowane przez lata przyzwyczajenia (jak w przypadku sytuacji z partnerem) nie oznaczają, że tak będzie zawsze i że dla wszystkich będzie to okej. To, co dla jednej osoby akceptowalne, dla innej może być nie do przyjęcia. I, co ważne, od Ciebie zależy czy chcesz zmieniać swoje zachowanie – od ważności relacji, priorytetów, własnych wartości i moralnych zasad (tych nie do ruszenia i tych bardziej elastycznych).

❗️Nie musisz zmieniać się jak kameleon, dopasowując się do każdego człowieka. Takie zachowanie byłoby bardzo nieadaptacyjne, jednocześnie mogłoby prowadzić do nadmiernej symbiozy, zlania i braku szacunku do siebie. Ważne, aby samemu przeanalizować, na co się godzisz, a co jesteś w stanie zmienić.

Podsumowując, staraj się zrozumieć zachowanie innych osób (a także swoje), znaleźć przyczyny, jednak nie usprawiedliwiaj swojego działania przeszłością, diagnozą, przyzwyczajeniami, niemożnością zmiany czy deszczem za oknem. ?