W dzisiejszym poście – wtórne mechanizmy obronne ??
Z poprzednich postów wiesz już, czym są mechanizmy obronne i jakie pełnią funkcję. Ostatnio dowiedziałeś się, że mechanizmy obronne dzielą się na wtórne (niedojrzałe) i dojrzałe mechanizmy obronne. Dzisiaj zajmiemy się pierwszymi z nich.
✳️ Wtórne mechanizmy obronne to takie, które nie służą naszemu funkcjonowaniu w życiu codziennym. Ktoś stosuje je, bo tak wyuczył się na etapie werbalnym swojego dojrzewania.
✳️ Pomagają one w pewien sposób chronić obszary psychiki przed trudnymi doświadczeniami, jednak w dłuższej perspektywie – nie służą zdrowemu funkcjonowaniu.
✅ Do wtórnych mechanizmów obronnych niższego rzędu zaliczamy:
?? acting-out – tzw. “rozegranie w działaniu”, które ma na celu zredukowanie lęku. Zamiast pracować nad doświadczanymi trudnościami, osoba próbuje zniwelować je poprzez impulsywne i kompulsywne działania (np. ryzykowna jazda samochodem, samookaleczenia).
?? regresję – stosowanie zachowań z wcześniejszych faz rozwojowych, które dana osoba ma już za sobą. Na przykład: dziecko przeszło poprawnie przez trening czystości, dorasta i idzie do szkoły podstawowej, po czym ponownie zaczyna doświadczać nocnego moczenia.
?? przemieszczanie – przekierowanie swoich uczuć na inny obiekt, który wydaje się być mniej zagrażający. Na przykład: duża złość skierowana do szefa, zostaje wyładowana w konflikcie z partnerem, a złość skierowana do szefa zostaje wyrażona w stosunku do męża/żony.
?? izolację afektu – oddzielenie uczuć od myśli. Często pojawiający się mechanizm podczas doświadczenia traumy. Osoba w nieświadomy sposób oddziela od siebie emocje i wydarzenia, co ma uchronić ją przed doświadczaniem skrajnych stanów psychicznych. W pewien sposób w sytuacji traumy jest to uzasadnione, w dłuższym czasie – może prowadzić do nadmiernej intelektualizacji i trudności w przeżywaniu innych stanów emocjonalnych.
?? segmentację – współistnienie skrajnych wartości ze sobą, co pozwala osobie “usprawiedliwiać” w swoich oczach np. niemoralne zachowanie. Może to być osoba wierząca uczęszczająca codziennie do kościoła, jednocześnie stosująca przemoc wobec swojej rodziny.
✅ Wtórne mechanizmy obronne mają też średni poziom, do którego wlicza się:
?? wyparcie – wydarzenia lub pewne doświadczenia utrzymywane są poza świadomością. Stosowane na przykład w przypadku doświadczenia traumy (nie tylko), by móc wrócić do rzeczywistości, bez skrajnego ładunku emocjonalnego. Osoba nie dopuszcza do swojej świadomości zdarzeń, które miały miejsce.
?? intelektualizację – osoba odcina się od swoich uczuć jednak nie robi tego skrajnie jak w przypadku izolacji afektu, a dopuszcza do świadomości możliwość odczuwania danych stanów, próbując je sobie tłumaczyć neutralnym tonem, jakby podawała przepis na zupę. 😉 Może być adaptacyjnym mechanizmem obronnym, by móc uspokoić myśli w stresującej sytuacji, jednak stosowany dłużej – odcina od przeżywania emocji i może prowadzić do zaprzeczania im.
?? racjonalizację – mechanizm, podczas którego osoba próbuje tłumaczyć sobie dane zachowanie/wydarzenie, w pewien sposób usprawiedliwiając sytuację. Na przykład, kiedy dzieje się coś istotnego, ale osobie nie udało się osiągnąć danego celu, tłumaczy sobie, że nie było to dla niej aż tak ważne. A także w odwrotnej sytuacji, kiedy dzieje się coś trudnego, osoba potrafi zracjonalizować nawet te doświadczenia, zamieniając je w “pozytywne doświadczenia”. Problem pojawia się, kiedy jest to jedyny i stały mechanizm radzenia sobie z rzeczywistością.
?? reakcje upozorowaną – zmiana przeżycia na coś zupełnie innego, co będzie łatwiejsze do przyjęcia lub pomoże zredukować lęk. Na przykład, kiedy dana osoba wykazuje nadmierną sympatię, pomoc i życzliwość w stosunku do osoby, której nie lubi.
To tylko krótki opis i przykłady dla danych mechanizmów. To jednak nie pokazuje pełnego obrazu ich stosowania. Każdy z nas, chociaż o tym nie wie, stosuje mechanizmy obronne. Nie da się ich pozbyć, są one ważne i potrzebne. Powyższe mechanizmy obronne charakterystyczne są dla osób z typem osobowości borderline czy narcystycznym. Nie oznacza to, że osoby o wyższej strukturze osobowości (neurotycznej) nie będą stosowały wyżej wymienionych mechanizmów. Zależnie od sytuacji, organizm “dostosowuje się” do potrzebnej mu obrony.
W kolejnym poście przyglądniemy się dojrzałym mechanizmom obronnym.
Tel. 883 444 516
E-mail: rudzinska.alicjaa@gmail.com